Een belangrijk element in mijn autonome werk is het samengaan van ogenschijnlijke tegenstellingen: verschillende culturen, oud en nieuw, tradities en eigentijdse ontwikkelingen, natuur en cultuur.
Het verbinden van mensen is de rode draad in mijn kunstprojecten en educatieve projecten. Zie bijvoorbeeld The Big Draw in De Baarsjes, Facebook Project, De Zachte Atlas van de Mercatorbuurt, de QR Code, en Gebouwd in West.
Uitgelicht
2023
Van 16 juni tot en met 9 juli nam ik deel aan de expositie Slavernij, Verleden – Heden in De Waag in Haarlem. Bovenstaande tekening, Ginea and her Ancestors, was daar te zien. De tekst bij de tekening:
Ginea is mijn kleindochter, die in 2021 geboren is. Haar naam verwijst naar de Golf van Guinea, de grote baai in de Atlantische oceaan bij West Afrika, een gebied waarvandaan in de 16e tot in de 19e eeuw mensen werden ontvoerd en verscheept naar de Amerika’s, onder andere door Nederlandse handelaren. Het hoofdkwartier van de West Indische Compagnie was gevestigd in het grootste slavenfort in Elmina, aan de Goudkust, het huidige Ghana. Ongeveer 600.000 mensen werden door de Nederlanders uit dit gebied en andere delen van Afrika ontvoerd en verkocht. Hun naam en identiteit werd hen ontnomen, ze werden wreed behandeld en tewerkgesteld op plantages en zagen hun familie nooit meer terug. Onder hen bevonden zich ook voorouders van Ginea.
Ieder mens op aarde heeft evenveel voorouders, waarvan we het grootste deel niet kennen. Tien generaties terug zijn het er al 1064, 30 generaties terug zijn het er meer dan een miljoen. Uiteindelijk zijn we allemaal familie van elkaar. Pijnlijk is dat nazaten van tot slaaf gemaakten in hun zoektocht naar familielijnen vaak uitkomen op een dood spoor, bij degene van wie alleen een voornaam bekend was en van wie niet vastgelegd werd waarvandaan diegene werd weggevoerd. Aan de andere kant vinden zij in hun stamboom vaak ook een plantage-eigenaar die een kind verwekte bij een tot slaaf gemaakte vrouw, al dan niet vrijgekocht. Dit is ook het geval bij Ginea.
Zij heeft in elk geval voorouders in Ghana, waar een van haar opa’s vandaan komt. Haar andere opa komt van Sint Maarten en haar andere oma uit Suriname. Daarnaast heeft zij voorouders in Nederland, niet alleen via mij, maar ook de voorouders van een plantage-eigenaar uit Amsterdam, waardoor zij roots heeft in de Jordaan.
2022
Weekend van het portret
Mijn portret Thinking of Tula is geselecteerd voor het Weekend van het Portret, vrijdag 21 t/m zondag 23 oktober. Locatie: Bagagehal Loods 6, KNSM-laan 143 in Amsterdam. Openingstijden: 11.00-17.00 uur.
Mijn tekst bij de tentoonstelling:
“Dit is een portret van mijn schoonzoon, Jerry Gumbs. Hij is vorig jaar vader geworden van mijn eerste kleinkind. Hij is geboren en getogen op Curaçao. Jerry is geïnteresseerd in hoe het slavernijverleden doorwerkt in de verhoudingen tussen landen en bevolkingsgroepen. Tijdens het poseren droeg Jerry een t-shirt met de tekst: ‘Tula taught me’. Tula was een tot slaafgemaakte op Curaçao, die in opstand kwam tegen het onrecht van de slavernij op 17 augustus 1795. Het begon met een staking op de plantage Kenepa met zo’n 50 mede-totslaafgemaakten. Zij gingen naar de eigenaar om te pleiten voor hun vrijheid. Al snel breidde de staking zich uit: ongeveer tweeduizend totslaafgemaakten van verschillende plantages sloten zich bij hen aan en trokken naar de gouverneur in Willemstad. Helaas bleek een gewapende strijd uiteindelijk onvermijdelijk en Tula werd gevangen genomen, ter dood veroordeeld en op gruwelijke wijze vermoord door de Nederlandse machthebbers. Zijn opstand was het begin van de emancipatie van de zwarte bevolking van Curaçao. Hoewel de slavernij pas in 1863 werd afgeschaft en Tula ook daarna nog vele jaren ten onrechte als schurk werd voorgesteld, kwam er uiteindelijk rehabilitatie voor hem. Hij werd officieel uitgeroepen tot nationale held op Curaçao. Vanaf 1985 werd 17 augustus de Dag van de Vrijheidsstrijd, ook wel de Dag van Tula. Tula is voor Jerry een bron van inspiratie: zijn intelligentie en leiderschap, welbespraaktheid, zijn wil om met argumenten tot een oplossing te komen en vrijheid te verkrijgen voor zijn mede-totslaafgemaakten. Zijn inspiratie komt tot uiting in zijn artiestschap: als rapper Juny Martina vertolkt hij zijn geëngageerde teksten.Ik verdiep mij al jaren in het slavernijverleden van Nederland en de voormalige koloniën, zowel uit persoonlijke betrokkenheid als voor mijn werk als kunstenaar en in het (kunst)onderwijs. Het is ongelofelijk hoe lang het heeft geduurd totdat er echte aandacht was voor deze geschiedenis en de gevolgen ervan voor de huidige maatschappij.Van Tula bestaan geen afbeeldingen uit zijn tijd. We kunnen dus alleen een voorstelling maken in onze gedachten hoe hij er uit kan hebben gezien. Door de blik van Jerry kom ik dichterbij Tula en wordt hij voor mij een beetje Tula.”
Tentoonstelling Stadsverwanten Stadsarchief Amsterdam
Het project van Ancestors unKnown waarvoor Diane Carp en ik gastlessen ontwierpen en uitvoerden werd in juni in foto’s en filmpjes getoond in de expositie Stadsverwanten in het Stadsarchief in Amsterdam. Foto’s van kinderen op de scholen met hun museumdozen en filmpjes waarin zij vertelden over wat zij over hun familie hebben ontdekt.
Er was ook een kleine presentatie van het Paper Monument for the Paperless van Domenique Himmelsbach met daarin een van de houtsneden van vluchtelingen die ik voor dit project maakte, linksonder op de foto.
Gastlessen Ancestors unKnown Nederland
In februari en maart 2022 nam ik als gastdocent deel aan het project Ancestors unKnown Nederland, waarin leerlingen van groep 7 en 8 in Amsterdam op zoek gaan naar hun familiegeschiedenis. Een mooi project waarin de kinderen meer over hun familie en over zichzelf ontdekken en en passant ook leren over migratiegeschiedenis en het slavernijverleden. Mijn collega Diane Carp en ik ontwikkelden en verzorgden een gastles over het slavernijverleden en een laatste les waarin kinderen in een museumdoos konden vormgeven wat zij gevonden hadden over hun familie tijdens het project. Lees meer
2021
Project De Overtocht in Zeeland: in samenwerking met ZB Planbureau, het Zeeuws Archief en de Stichting Slavernijmonumenten Zeeland ontwierpen ik, samen met mijn collega Diane Carp, een beeldend project over het slavernijverleden, uitgevoerd met 100 leerlingen van vier basisscholen op Walcheren. Wij verwerkten de individuele werkjes van de leerlingen in drie grote quilts, die tijdens Keti Koti werden tentoongesteld op het Abdijplein in Middelburg, en daarna in de bibliotheek.
In het najaar organiseerde ik voor de zevende maal The Big Draw in De Baarsjes, het jaarlijkse tekenfestival in Amsterdam West. Deze editie vond plaats op verschillende locaties en werd afgesloten met een expositie in Galerie Ei en een buurtmemoryspel met foto’s van een selectie van 48 tekeningen, schilderijtjes, drukwerken en collages, gemaakt door buurtbewoners tijdens workshops begeleid door professionele kunstdocenten.
2020
Een portret van mijn dochter Josephine is door de jury van de Stichting De Nederlandse Portretprijs geselecteerd voor het Weekend van het Portret! De expositie was te zien in het Weekend van 18 t/m 20 september in Loods 6 in Amsterdam.
In oktober 2020 vond de zesde editie van The Big Draw in De Baarsjes plaats, coronaproof! In samenwerking met kunstenaar-docenten Baukje Duin en Rini Brakkee is het gelukt een gevarieerd programma aan workshops voor alle leeftijden op 1,5 meter te organiseren, met het thema: Aan tafel!
2020, in tijden van Covid-19
In quarantaine gedurende de geldende corona-maatregelen, startte ik een projectje om een klein podium te bieden aan artiesten, die nu hun live optredens en inkomsten moeten missen. Tegelijkertijd wilde ik een beeldende activiteit bedenken die met minimale middelen vrolijke afleiding biedt, bijvoorbeeld als online les beeldende vorming voor thuisonderwijs. Met het ultieme waardeloze materiaal, de lege wc-rol als basis. Hieronder de instructies, vrij te gebruiken! Daaronder drie werkjes van mijn hand, met link naar de betreffende artiest. Op de Instagram-pagina Roll Play (@roll_play_stages) toon ik ook ingezonden werk.
The Big Draw in De Baarsjes 2019
Op 5 en 6 oktober 2019 organiseerde ik voor de vijfde keer het evenement The Big Draw in De Baarsjes, een tekenfestival met gratis workshops voor bewoners en bezoekers van de wijk De Baarsjes in Amsterdam West. Op de site via de link een verslag in foto’s en filmpjes.
Genomineerd voor De Nederlandse Portretprijs!
Op 3 juni werd, tijdens een lange en spannende dag in Slot Zeist, mijn portret Afua Efe genomineerd voor De Nederlandse Portretprijs 2019! Van 1 september tot en met 17 november waren alle genomineerde portretten te zien in Slot Zeist.
De aanleiding voor het maken van dit portret van mijn dochter was dat het afgelopen jaar haar vader chief is geworden van een traditionele regio in Ghana, waardoor zij prinses is geworden. Zij leeft in twee werelden, in het dagelijks leven in Nederland werkt zij als singer-songwriter en producer. In Ghana bekleedt zij nu een traditionele positie die bepaalde verwachtingen oproept in de familie van haar vader. Ik heb er voor gekozen haar in Ghanese kleding van handgeweven Kente-stof te laten poseren, met de traditionele kralenketting die zij ontving toen zij in 2014 haar Ghanese naam ontving tijdens een traditionele ceremonie. Dit portret maakt deel uit van een drieluik, haar vader en broer tekende ik in dezelfde stijl, op hetzelfde formaat. Zij vormen als het ware een nieuwe dynastie en ik wilde deze nieuwe fase in hun leven vastleggen.
Expositie Papier 2019
Van 19 tot en met 24 maart vond de expositie Papier 2019 plaats, georganiseerd door Atelier Open op een bijzondere plek: De Bonte Zwaan aan de Haparandadam in Amsterdam. Ik nam deel met een aantal van mijn papier-maché beelden.
Jaar van het Zwijn
5 februari 2019 startte het Chinese Nieuwjaar: het Jaar van het Zwijn! In de etalage van Galerie Ei is nu mijn nieuwe werk ‘Chinees Zwijn’ te zien. De afgelopen 12 jaar maakte ik alle dieren van de Chinese dierenriem:
The Big Draw in De Baarsjes 2018
In het weekend van 17 en 18 november 2018 organiseerde ik voor de vierde keer The Big Draw in De Baarsjes, een tekenevenement met gratis workshops voor alle leeftijden èn 15 professionele kunstenaars die gratis portretten tekenen van bezoekers. Het thema: A Local Portrait Gallery. Lees hier meer.
Ode aan de Lino
Van 8 november tot en met 13 januari is een linoleumsnede van mij te zien in Museum het Schip, als onderdeel van het project Ode aan de Lino van Atelier Open.
Papieren Monument
Het Papieren Monument voor de Papierlozen van Domenique Himmelsbach-de Vries is in september aangekocht door Museum De Domijnen in Sittard, en aldaar tot en met 2 december te zien! Dat betekent dat ook mijn bijdrage van vier houtsneden in de collectie zijn opgenomen. Het project is op dit moment ook te zien in Arti et Amicitiae.
December 2017
Waiting for Christmas / Christmas Dinner, mixed media, december 2017
Cock of the Year
Cock of the Year (Haantje van het jaar), 2017 (Jaar van de Haan)
KunstRAI 2017
Vijf houtsneden van mijn hand waren te zien bij de KunstRAI 2017 van 31 mei t/m 5 juni, als onderdeel van het project Paper Monument for the Paperless van Domenique Himmelsbach. Tijdens de opening en op zondag hebben we ook live houtsneden afgedrukt.
We are Here
In maart j.l. vond een evenement plaats om de situatie van de vluchtelingen van Wij zijn hier opnieuw onder de aandacht te brengen. Ik maakte ter plekke een nieuwe houtsnede.
Volg het project op https://www.facebook.com/apapermonument
Art West Weekend
In het weekend van 19 en 20 november 2016 was mijn atelier weer geopend voor publiek. Buiten woedde een storm, maar binnen was het warm en gezellig, met op beide dagen een optreden van mijn dochter, singer-songwriter Josephine Zwaan. Zij bracht onlangs haar debuutalbum uit in de Melkweg in Amsterdam. Volg haar op Facebook: https://www.facebook.com/josephinezwaan of bezoek haar website: www.josephinezwaan.com.
A Paper Monument for the Paperless
Op 10 november presenteerde Dominique Himmelsbach de Vries de prachtige krant Paper Monument for the Paperless in Pakhuis de Zwijger, met 31 houtsneden van 15 kunstenaars, portretten van vluchtelingen zonder identiteitspapieren. Drie houtsneden van mijn hand zijn opgenomen in de krant. De portretten worden verspreid in de openbare ruimte. Gratis exemplaren zijn bij mij verkrijgbaar, en iedere zaterdagmiddag in Galerie Ei.
Papieren Monument in Schunk
Mijn werk als onderdeel van Een Papieren Monument in museum Schunk
Onderstaande vier houtsneden zijn mijn bijdrage aan A Paper Monument for the Paperless, een project van Domenique Himmelsbach de Vries. Vijftien kunstenaars maakten 60 portretten van uitgeprocedeerde asielzoekers, waarvan in mei 2016 afdrukken in Brussel en Amsterdam worden verspreid om aandacht te vestigen op de onmogelijke situatie van deze groep mensen die niet mogen blijven in ons land, maar die ook niet terug kunnen naar hun land van herkomst.
